تش كوه « كوه آتش

در شمال رامهرمز در منطقه زيبا و كوهستاني ابوالفارس « Abul  Fares » « باب الفارس » در 35 كيلومتري رامهرمز كوه هميشه روشن آتش واقع است ، آتش اين كوه به دليل وجود گاز متان و وجود گوگرد است ، حتي سرما و بارندگي نيز شعله اين آتش را نمي‌كاهد و هزاران سال از عمر آن مي گذرد .در اين منطقه سنگ سيليس به درخشندگي شيشه به وفور يافت مي شود .

 اولين چاه نفت ايران :

 همه ايرانيان بر اين باورند كه اولين چاه نفت ايران در منطقه ي نفتون مسجدسليمان است ، درست است ، اولين چاه نفتي كه به نفت رسيد آنجاست ولي اولين چاه نفت كه به قير رسيد و آن هم قبل از مسجد سليمان در منطقه درّه قير«  Darreh  Ghir » رامهرمز و در روستاي ماماتين يك «  Maa maateyn»  است كه در حدود 118 سال پيش و به عمق 36 متر حفر شده و به قير رسيد ، جالب است كه هنوز هم از خانه اي كه ويليام دارسي در اين ده احداث كرده ، استفاده مي شود ، اين منطقه در نزديكي چشمه هاي قير روان و تش كوه در 25 كيلومتري شمال رامهرمز واقع است .

 چاه سنگي :

 اين چاه به عمق « مربع »  حدود15 متر و عرض 5/1 متر در دامنه يك كوه سنگي با بيش از 25 پله دسترسي به سطح آب در منطقه شاوه رامهرمز كنده شده و بوسيله‌ي لوله هائي سفالي به دوچاه ديگر كه به شكل مربع هستد مرتبط مي باشد ، بي گمان با توجه به اهميت آب در آئين هاي عيلامي « Eilami  » مي توان از نوع تلاشي كه براي به دست آوردن آب از دل سنگ شده پي برد كه اين چاه ، يك چاه دوره ي عيلامي است كه هنوز پس از گذشت هزاران سال پر آب است . اين چاه مي تواند محيطي مناسب براي تبديل به منطه نمونه گردشگري باشد

قنات هاي حاشيه رودخانه رامهرمز :  

 در 5 كيلومتري رامهرمز و در حاشيه رودخانه « ديواره ي تپه اي رودخانه » 5 رشته قنات كه داراي پوششي خاص مي باشند با ارتفاع متفاوت وجود دارد كه مي‌توان تخمين زد با توجه به فرسايش رودخانه در ساليان متمادي و پائين رفتن بستر آن ، قنات هاي جديد در سطح پائين تر احداث شده است ، آخرين قنات كه نزديك بستر رودخانه است هنوز هم پر آب است و از آن جهت مصارف كشاورزي شرق رودخانه رامهرمز استفاده مي شود ، وجود بقاياي يك پل قديمي به اهميت و قدمت اين سازه هاي آبي مي‌افزايد .

آبشار « توف » نوران (گدار پهن) :

اين آبشار كه از چشمه اي در حوالي روستاي سرتنگ « Sar  Tang»  ابوالفارس « باب الفارس » رامهرمز سرچشمه مي گيرد به بلنداي 12 متر و عرض 4 متر مي باشد ، آب آن شيرين و در رشته كوه هاي زاگرس در شمال رامهرمز در منطقه اي زيبا و كوهستاني به نام ابوالفارس در روستاي نوران كه از بزرگترين توليد كنندگان نفت و گاز كشور « كرنج پارسي »  « Karanj -e- Parsi »   است واقع است ، فاصله آن تا رامهرمز 60 كيلومتر است و محيط سنگي آبشار پوشيده از فسيل هاي جانوري و گياهي است . بي شك توف نوران يكي از بزرگترين آبشارهاي كشور است ؛ با توجه به خشكي كوه هاي زاگرس در منطقه خوزستان وجود و وفور چنين آبي توجه هر بيننده اي را به خود جلب مي كند . اين منطقه محلي مناسب براي تبديل به منطقه نمونه گردشگري است .

چشمه هاي قير روان :

 چشمه هاي جوشان قير طبيعي در شمال رامهرمز در منطقه درّه قير« «  Darreh  Ghir »  ابوالفارس « باب الفارس »  هر بيننده اي را به حيرت وا مي دارد . قرن هاست كه اين چشمه ها ، قير ونفت را به رودخانه‌ي اطرافشان مي ريزند و جالب اين است كه در آب نفت آلود و قيرگون رودخانه ماهي‌هاي كوچك زندگي مي‌كنند . وجود تأسيسات تصفيه‌ي قير دوره‌ي هخامنشي موجب مي شد كه قير حاوي گل و لاي را تصفيه كرده و در مواردي چون : قلم زني و عايق كاري ظروف سفالي مورد استفاده قرار مي دادند كه بقاياي تصفيه خانه ها هنوز هم در بستر و كنار رودخانه پابرجاست . اين منطقه نيز مي تواند مكاني مناسب براي جذب گردشگر و تبديل به منطقه نمونه‌ي گردشگري باشد .

 باغ ها :

از ديرباز باغ هاي رامهرمز شهره ي خاص و عام بوده ، اين باغ ها تا دهه ي چهل قرن جاري نيز سرتاسر شهر رامهرمز را پوشانده بودند تا اينكه شوري آب رودخانه موجب از بين رفتن آن ها شد تنها باغ ها ي برجا مانده از نياكانمان ، باغ دولتي عمارت صميمي  «  Samimi» ، باغ هاي منطقه دوريكل « Doreykal »، منطقه زراقلي «  Zaraagholi»  و چند باغ در كوي ملا احمد      مي باشد ، معروفترين آن ها كه تصوير آن را مشاهده مي كنيد در كوي ملا احمد مي باشد . اين باغ ها پوشيده از درختان نخل ، انار، انجير ، زرد آلو ، سيب ترش ، ليمو ، زرد آلو ، نارنج ، نارنگي ، پرتقال ، هلو ، موز ، گردوي گرمسيري ، انگور ، توت و...   مي باشند /.

 برد رستم :

 هفت سنگ بزرگ آسياب  معروف به برد رستم « برد در زبان محلي به معناي سنگ است » از جنس كنگلو مرا «  Konglomera»   از كوه هاي بختياري در هفت كيلومتري رامهرمز متعلق به دوره‌ي اسلامي از ديدني هاي خاص شهرستان رامهرمز است ، اين سنگ ها كه در حال حاضر فقط سه عدد آن ها وجود دارد بين دو دژ يا قلعه به نام قلعه سفيد و دژ گلي قرار گرفته اند . گذشتگان قلعه سفيد را سپيد مي پنداشته و مظهر نيكي و روشني و دژ گلي را سياه و مظهر سياهي و پليدي و به احتمال زياد اين سنگ ها برداشتي از داستان هاي شاهنامه فردوسي مي‌باشد . متأسفانه مابقي سنگ‌ها به احتمال زياد در اثر احداث پروژه هاي عمراني از بين رفته و فقط سه عدد از آن ها باقي مانده است .

دشت شير :

 در 25 كيلومتري شمال رامهرمز در كوه هاي مقابل روستاي چم قاسمعلي «  Cham-e- Ghasem Ali»   ، دشتي پر از گل هاي زرد كه در حدود 100 هكتار    مي باشد جلوه نمائي  مي كند از ديدني هاي جذاب اين منطقه كه به دشت شير معروف است تونل هاي آبي است كه از چشمه هاي كوچك به وجود آمده است ، چشمه ها در دل زمين فرو رفته و پس از پيمودن مسيرهائي تا حدود 30 متر به دره ها سرازير مي شوند ، محيط تونل ها و غارهاي كوچك و بزرگ اين منطقه گچي و آهكي است و ورودي اين تونل ها پوشيده از انجير و تمشك و گل و بوته است .

عمارت صميمي :    

    اين عمارت در دوره قاجار توسط امير حسين سپهدار ساخته شد و در دوره پهلوي اول توسط شخصي به نام صميمي خريداري شد ، اين عمارت در محله كيمه«  Kimeh » « يوسف آباد رامهرمز واقع است ، در حدود 13000 متر مساحت دارد و داراي باغ با انواع ميوه ها از كنار تا نارنج و نخل و ارغوان و.... مي باشد . اين بنا داراي يك كوشك در دو طبقه است ، ساختمان هاي الحاقي به آن محل بارگيري و تخليه كالا  و غلّات بوده ؛ اين ساختمان داراي يك هشتي بزرگ « اتاقي با گنبد بزرگ كه در وسط آن يك حوض بزرگ است » مي باشد ؛ اين عمارت دو برج بزرگ نگهباني داشته كه يكي از آن ها پابرجاست . در سال هاي اخير مرمت خوبي صورت گرفته و به يك مكان ديدني تبديل شده است .

كُنارستان ها و درخت هاي رمليك  :

 كُنار ميوه اي خوشمزه و پائيز و زمستاني مناطق گرمسير مي باشد كه به سدر شهرت دارد اين درخت به وفور در رامهرمز يافت مي شود و بخش وسيعي از درختان اين شهر را به خود اختصاص داده ، ميوه آن را همانند ديگر ميوه ها مورد استفاده قرار مي دهند ولي يكي از استفاده ها ي خاص آن برگش مي باشد كه آنرا خشك كرده ، مي كوبند و به عنوان ماده شستشوي موي سر مورد استفاده قرار مي دهند كه به آن ختمي مي گويند . ميوه ي خشكش را مي كوبند و با روغن حيواني مي خورند . مهمترين كنارستان هاي رامهرمز در منطقه كيمه ، سيد فرج ، انتهاي اسد آبادي ، كمپ و طريفه « Toreyfeh » مي باشد . از ديگر ميوه‌هاي بومي اين منطقه رمليك است كه ترش مزه و كوچك تر از كنار است و با اولين باران ميوه ي آن كاملاً مي رسد .

چشمه ها : 

در دشتي حدود 500 هكتار از منطقه طريفه « Toreyfeh »  گرفته تا بي بي تاج از راهدارها گرفته تا تل گسر       «  Tol-e- Geser  » در حدود بيش از ده چشمه آب شيرين وجود دارد .چشمه هاي معروف رامهرمز عبارتند از : بي بي تاج ، زريني ، عريّض « Areyyez  »  ، طريفه ، چشمه كوه گچي ، آبشار سرگچ ، بن رشيد ، چشمه سيد ، زبيدي موسي ، زبيدي مقامص  « maghames »  ، ديمه ، چم هاشم ،   چم دهقان «  Cham» ، كوپال ، تغلي   آل عباد « Togholi » ، مراد بيگي ، چشمه پشت قلعه دا و دختر ، سرتنگ ، جو كنك « Jo  kanak » ، سورخانمي ، شاوه سيوان ، پير سيد عزيز ، و چشمه ي سرخار « Sar  khar » كه با توجه به شواهدي پرستشگاه عيلاميان بوده . 

 قلعه دا و دختر « مادر و دختر » :

اين قلعه در دو قسمت كه به وسيله راهروئي با ديوارهاي حائل به هم متصل هستند در شمال رامهرمز و در فاصله 3 كيلومتري مركز شهر افراشته بر كوه هاي هميشه استوار زاگرس واقع است ، بناي اين قلعه با توجه به شواهد مكتوب متعلق به دوره ي ساساني است كه در جنگ  هاي خوارج و ديگر جنگ هاي ساسانيان مورد استفاده قرار مي گرفته . واژه مادر و دختر به واسطه دست نايافتني بودن آن است .آب شرب مورد استفاده در اين قلعه از چشمه اي كه بين اين قلعه و منطقه چهل پلكان قرار دارد تأمين مي شده . اين قلعه مشرف به شهر رامهرمز است .این قلعه عظیم با مصالح ساختمانی مانند سنگ ، ملات گچ و در برخی از نقاط آجر و قیر ساخته شده است که سنگ مورد استفاده را از رودخانه quotation mark اعلا quotation mark و سنگ پی آن را از معادن سنگ اطراف که در حدود سه کیلومتری شرق و شمال شرق قلعه قرار دارد آورده اند.
این قلعه در ارتفاعی حدود۶۰۰ متر بالاتر از دشت ساخته شده است که از پایین کوه تا قلعه حدود۳۰ دقیقه راه است که راه های ارتباطی بسیار سخت گذر و خطرناک دارد و هنگام رفتن به طرف قلعه در سمت شمالی آن استراحتگاهی وجود دارد که از آنجا راه اصلی ورود به قلعه را می توان مشاهده کرد.
با توجه به اهمیت تاریخی رامهرمز احتمال می‌رود این قلعه برای دیدبانی و کنترل تردد در این دشت مورد استفاده قرار می ‌گرفته است.
از طرفی وجود پی‌ برج‌های دیده‌بانی این نظریه را قوت می‌بخشد که این قلعه در گذشته دور استفاده نظامی داشته است .
محققان و مردم بومی رامهرمز معتقدند نام داو و دختر بیانگر قدرت ، اقتدار و نفوذ زنان در برهه ای از تاریخ بوده است و گروهی دیگر نیز می گویند شاید این لفظ تغییر کرده لفظ quotation mark دادور quotation mark به معنای دادگستر باشد که البته این نظرات چندان محکم نیست.

دزگيري « د‍ژ گلي »

 در ده كيلومتري رامهرمز برافراشته بر تپه هاي دوكوهك ، نظاره گر فعاليت مردمان سخت كوش دشت رامهرمز از سلطان آباد گرفته تا شهر كنوني ، كله اي طبيعي چون شيري آرامش گرفته بر تپه ها به نظاره نشسته و زير ذرهّ‌بين دارد همه گذشته و آينده ي مردم اين شهر را . كله اي كه در بين مردم محلي به كله قوچي معروف شده و يادآور مجسمه ابوالهول در مصر است . زيبائي ، بزرگي و كمال هنر نشانگر ثمره ي دست بشر بودن اين اثر است ولي آنچه نگاه هر بيننده را به خود جلب مي كند جزء يك شاهكار طبيعي نيست .

« منطقه ديمه »:

در 15 كيلومتري رامهرمز در دل طرح بزرگ زيتون كاري ديمه بر بالاي تپه هاي خاك رس تكه سنگ بزرگ عمودي كه چون دو انسان كه همديگر را در بر گرفته‌اند جلوه نمائي مي كند . اين اثر يك اثر كاملا طبيعي است و اكثر زواياي خاص يك اثر هنري ، از سر و گردن و دست و پا را در خود جاي داده كه توجه هر بيننده اي را به خود جلب مي كند .

 بيشه هاي ديمه :

بيشه زارهاي ديمه رامهرمز از حوالي روستاي حاجي « بنه حاجي » « Boneh   Haaji »  شروع شده و تا جايزان به طول حدود 40 كيلومتر در حواشي رودخانه هاي اعلاء و مارون قرار دارند ، اوج شروع  يكپارچگي و انبوهي بيشه ها ، روستاي ديمه مي باشد . آب شيرين چشمه هاي زبيدي موسي« Zobeydi » ، زبيدي مقامص «  maghames  »، چم هاشم « Cham» ، چم دهقان و ديمه طراوت وزيبائي خاصي به اين بيشه زارها بخشيده ؛ حواشي اين بيشه ها و رودخانه هاي اعلاء و قسمت هاي انتهائي رودخانه مارون كه از تلاقي آن ها رودخانه ي بزرگ جراحي در منطقه چم هاشم  شكل مي گيرد ؛ محل پرورش گاوميش است . دقيقاً در محل تلاقي دو رودخانه اعلاء و مارون مكان مقدس علي مخلط« Ali    Mokhlet » « قدمگاه امام رضا (ع) » قرار دارد . طرح بزرگ زيتون كاري ديمه در اين منطقه قرار دارد 

آرامگاه جوبجی :

سازه ای سنگی که دو تابوت شهره شده به وان حمام از جنس مفرغ متعلق به دو زن 17 و بالای 30 سال و تعداد زیادی حلقه های طلائی منسوب به حلقه قدرت ، پیکرک های انسانی مفرغی ، مهره از جنس عقیق ، کاسه های مربع ، دکمه ، پایه آتش دان ، گردنبند ، دستبند زرین مرصع ، حلقه های زرین با نوشته های میخی و کله شیر سنگی متعلق به 3200 سال پش مربوط به دوره عیلام نورا در خود جای داده .

غارهای دشت شیر و دشت گل زرد :

در 25 کیلومتری شمال رامهرمز پشت روستای چم قاسمعلی ، دشتی پر از گلهای زرد در حدود 100 هکتار جلوه نمائی می کند . از دیدنی های جذاب این منطقه تونل های آبی است که از چشمه های کوچک به وجود آمده اند و طول برخی از این تونلها که دهانه آنها پوشیده از بوته و درخت است به حدود 30 متر می رسد .

روستای جره :

در فاصله 30 کیلومتر رامهرمز در جوار سد تاریخی جره روستائی زیبا متعلق به دوره قاجار است . خانه های این روستا دارای گچبری ونحصر به فرد هستند و بقایای شومینه در اکثر خانه ها مشهود است . خانه ریش سفید ده در دو طبقه و دارای پایه ستون است .

رودخانه رستم آباد :

 این رود فصلی پس از گذشتن از روستای دره قیر ابوالفارس و آبشار نمکی در حوالی روستای رستم آباد در فاصله ده کیلومتری شرق رامهرمز منظر زیبائی می آفریند .

عمارت امیر مجاهد (قلعه بهبهانی):

متعلق به دوره قاجار با باغ و حوضی بسیار زیبا و در دو طبقه با دو برج دیدبانی . این عمارت در حال حاضر توسط مالک آن (آقای بهبهانی) و اداره میراث فرهنگی رامهرمز در حال مرمت است که پس از برداشتن گچ کاری نمای آن یک نمای زیبای آجری نمایان شده به به زیبائی های آن می افزاید .

قلعه توکل :

متعلق به دوره قاجار است وزیرزمینی در وسط حیاط آن می باشد . در کنار رود کوپال و محصور بین زمینهای کشاروزی است .

گوردخمه ها (استودان ):

گوردخمه های معروف رامهرمز در روستای شاوه می باشند .

موزه مردم شناسی :

در طبقه زیرین کوشک مرکزی عمارت صمیمی در کیمه شهریاری واقع شده و در سال 1387 آغاز به کار نموده و تعداد زیادی اشیاء اهدائی مردم رامهرمز و آداب و سنن مردم منطقه را به نمایش گذاشته . 

موزه تاریخی :

در طبقه همکف کوشک مرکزی عمارت صمیمی واقع شده و تعدادی از آثار تاریخی مکشوفه رامهرمز مربوط به دوره های قبل از تاریخ ، عیلام ، هخامنشی ، ساسانی ، اشکانی ، و اسلامی را به معرض دید عموم گذاشته .